Almanya seçimleri hakkında bilinmesi gerekenler: Yeni Şansölye kim olacak?

“`html

Anketlere göre, Friedrich Merz liderliğindeki Almanya’nın iki büyük muhafazakâr partisi, Hristiyan Demokrat Birliği ve Hristiyan Sosyal Birliği’nin (CDU/CSU) oluşturduğu ittifak, yüzde 29 oy oranı ile öne geçiyor. Bu durum, Başbakan Olaf Scholz’un liderliğindeki Sosyal Demokrat Parti’ni (SPD) yaklaşık 14 puan geride bıraktı. Ancak Merz’in, parlamentoda mutlak çoğunluğu elde etmesi beklenmiyor.

Son Forsa Enstitüsü anketine göre, aşırı sağcı Almanya için Alternatif (AfD) parti, yüzde 21 oy oranına ulaşarak, ülkenin ikinci en güçlü siyasi partisi konumuna geldi. Ancak göçmen karşıtı bir çizgide politikalar izleyen bu partinin hükümete gelme ihtimali bulunmuyor; çünkü diğer tüm partiler AfD ile koalisyon kurma fikrini reddediyor.

Uzmanlar, en muhtemel koalisyon hükümetinin Hristiyan Demokratlar ve Sosyal Demokratlar arasında olacağını öngörse de, seçmenlerin kararsızlığı ve Almanya’nın karmaşık seçim sistemi, parlamentodaki sandalye dağılımında belirsizliğin devam etmesine neden oluyor.

Friedrich Merz

OY KULLANMA HAKKINA SAHİP OLANLAR

Resmi verilere göre, Almanya’da 59 milyondan fazla vatandaş oy kullanma hakkına sahiptir. Bu sayıdan 2,3 milyon kişi, ilk kez oy kullanacak. Almanya’daki seçmen yapısına bakıldığında, yaşlı nüfus ön plandadır; seçmenlerin yüzde 42’si 60 yaş ve üzerinde, sadece yüzde 13’ü 30 yaş altında.

7 milyondan fazla göçmen kökenli seçmen mevcut ve bunların 1 milyondan fazlası Türk kökenli Alman vatandaşlarıdır.

Geçmiş seçimlerde yaşlı seçmenlerin katılım oranı yüksekken, gençler ve göçmen kökenli bireylerin katılımı daha düşüktü. 2021 genel seçimlerinde katılım oranı yüzde 76,6 iken, 2024 Avrupa Parlamentosu seçimlerinde bu oran yüzde 64,8 olarak kaydedildi.

ALMANYA’DA SEÇİM SİSTEMİ

Almanya’da başbakan, doğrudan halk tarafından değil, parlamento üyeleri aracılığıyla seçilmektedir. Seçmenler, yeni parlamenterleri seçerek dolaylı yoldan başbakanı belirler.

Bir parti, parlamentoda çoğunluğu elde ederse ya da mutlak çoğunlukta bir koalisyon kurarsa, o partinin adayı başbakan olur.

Almanya, karma bir seçim sistemine sahiptir. Her seçmen, iki oy kullanma hakkına sahip: İlk oy ile kendi bölgesini temsil edecek milletvekilini seçerken, ikinci oy ile bir siyasi partiye destek veriyor. Partilerin parlamentoda ne kadar sandalye kazanacağı, esas olarak verilecek ikinci oyla belirlenir.

Bir partinin parlamentoya girebilmesi için, toplam oyların en az %5’ini alması ya da en az üç doğrudan milletvekilliği kazanması gerekmektedir. Bu baraj, parlamentonun aşırı parçalanmasını önlemek amacıyla uygulanmaktadır.

Alman Parlamentosu (Bundestag)

BAŞLICA SİYASİ PARTİLER

Bu seçimde 630 sandalyelik parlamento için toplam 4,506 aday yarışıyor. Kadın aday oranı, önceki seçime göre bir puan azalarak, %32 seviyesine düştü (2021 yılında %33 olarak kaydedilmişti).

Seçime katılan 29 siyasi partiden sadece altısının, %5 barajını aşabileceği görülüyor:

• Hristiyan Demokratlar (CDU/CSU)
• Sosyal Demokratlar (SPD)
• Aşırı sağcı AfD
• Yeşiller Partisi
• Sol Parti (Die Linke)
• Liberal Hür Demokratlar (FDP)

Yeni kurulan sol popülist BSW partisi ve FDP’nin %5 barajında bulunması, parlamentodaki bütçe dengesini etkileyebilir. Eğer bu iki parti barajı aşarsa, Merz’in koalisyon kurma süreci daha karmaşık hale gelebilir.

YENİ BAŞBAKAN KİM OLACAK?

Kamu yayıncısı ZDF tarafından yapılan son ankete göre, CDU/CSU’nun başbakan adayı Friedrich Merz, mevcut Başbakan Scholz’dan daha fazla halk desteğine sahip.

Ankete katılanların yüzde 32’si Merz’i başbakan olarak görmek isterken, Scholz’u destekleyenlerin oranı yüzde 18’de kaldı. Yeşiller’in adayı Robert Habeck %21 ile Scholz’un önünde bulunuyor, AfD’nin eş başkanı ve başbakan adayı Alice Weidel ise %14 destek alıyor.

Alice Weidel

HRİSTİYAN DEMOKRATLAR (CDU/CSU) PROGRAMI

• Merz, seçim kampanyasını Almanya’nın ekonomik sorunları ve göç konuları üzerinde şekillendiriyor.
• Avrupa’nın en büyük ekonomisini canlandırmak için şirketlere yönelik vergi indirimleri, ucuz enerji sağlama, ve dijitalleşme için özel bir dijital bakanlık kurma taahhüdünde bulunuyor.
• Göç konusu üzerine ise sınır kontrollerinin kalıcı hale getirilmesi ve yasa dışı göçün azaltılması için çaba harcayacağını belirtiyor. Ayrıca, sığınma başvurusu reddedilmiş olanların sınır dışı işlemlerini hızlandırmaya çalışacağını ifade ediyor.
• Merz, kadın seçmenler arasında düşük destek alıyor ve genç seçmenlerde popülaritesi sadece %13 seviyesinde. Doğu Almanya’da, AfD’nin güçlü olduğu bölgelerde desteği oldukça az.

SOSYAL DEMOKRATLAR (SPD) PROGRAMI

• Başbakan Scholz, Merz’in aşırı sağcı seçmenlere hitap eden söylemlerini eleştirerek, SPD’nin ekonomik büyüme ve sosyal adalet vurgusunu öne çıkarıyor.
• Scholz’un seçim vaatleri arasında asgari ücreti 2026 yılı itibarıyla saatlik 15 avroya artırmak, milyonlarca işçiye vergi indirimleri sağlamak ve temel gıda ürünlerindeki KDV’yi azaltmak bulunuyor.
• Dış politikada Scholz, Ukrayna’ya destek vermeye devam ederken, Almanya’nın doğrudan savaşa dahil olmaması gerektiğini savunmakta ve uzun menzilli Taurus füzelerinin Ukrayna’ya verilmesini eleştirmektedir.

YEŞİLLER PARTİSİ’NİN VAATLERİ

• Yeşiller’in başbakan adayı Robert Habeck, Almanya’nın yeşil enerjiye geçişini hızlandırmak ve ekonomik istikrarı sağlamak amacı gütmektedir.
• Seçim programlarında, 2035’e kadar %100 iklim nötr enerjiye geçiş ve 2030’a kadar kömür kullanımını sonlandırmaya yönelik “iddialı” hedefler yer almakta…

Robert Habeck

AFD’NİN POLİTİKALARI

• AfD’nin adayı Alice Weidel, ABD’deki Trump yönetimi ve Elon Musk gibi figürlerden destek alarak yükselişini sürdürmektedir.
• AfD’nin seçim vaatleri, sınır kontrollerinin yeniden uygulanması, sığınmacı sosyal yardımlarının kesilmesi ve göçmenlerin sınır dışı edilmesini kolaylaştıracak radikal yöntemler içermektedir.
• Parti, Almanya’nın yenilenebilir enerji geçişini durdurup, kömür ve nükleer enerjiye geri dönmeyi savunmaktadır.
• Dış politikada, AfD, Avrupa Birliği’nin yetkilerinin azaltılmasını ve Almanya’nın Euro bölgesinden çıkmasını talep ederek, NATO üyeliğine bağlılıklarını sürdürmekte, Ukrayna’ya askeri desteğin durdurulması ve Rusya’ya uygulanan yaptırımların kaldırılmasını istemektedir.

“`